Kielce. Niedziela Palmowa – początek uroczystości Wielkiego Tygodnia

Niedziela Palmowa to święto obchodzone na pamiątkę wjazdu Chrystusa do Jerozolimy, jako Pana i Króla. Dziś rozpoczyna się  Wielki Tydzień, w którym chrześcijanie w sposób szczególny oddają się wyciszeniu, skupieniu i oczekiwaniu na Mękę, Śmierć i Zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa.

Kościół wspomina tego dnia uroczysty wjazd Pana Jezusa do Jerozolimy, o którym mówią wszyscy czterej Ewangeliści. Uroczyste Msze Święte rozpoczynają się od obrzędu poświęcenia palm i procesji do kościoła. Zwyczaj święcenia palm pojawił się ok. VII w. na terenach dzisiejszej Francji. Z kolei procesja wzięła swój początek z Ziemi Świętej.

-Błogosławiony Król, który przychodzi w imię Pańskie. Pokój w niebie i chwała na wysokościach – tak tłumy witały wjeżdżającego do Jerozolimy Jezusa Chrystusa – napisał w Ewangelii święty Łukasz.

W polskiej tradycji poświęcona w kościele palma wielkanocna nabierała szczególnej mocy, miała chronić człowieka przed złymi mocami, duchami, urokami, klęskami, chorobami. Po powrocie z nabożeństwa uderzano domowników poświęconą palmą, wołając przy tym: „Nie ja biję – palma bije. Wierzba bije – nie zabije. Za tydzień Wielki Dzień. Za sześć noc Wielkanoc”. Wierzono, że życiodajne moce palmy – zielonej gałęzi zostaną przekazane człowiekowi. Przypominano także w ten szczególny sposób o zbliżającym się końcu Wielkiego Postu.

Palmę przechowywano za świętym obrazem, by chronić dom przed uderzeniem pioruna i pożarem. Jak pisał Kolberg: „w Palmową Niedzielę pokropione święconą wodą krzyżyki wkłada się w brogi; palmą święconą uderzają bydlęta idące pierwszy raz do roboty lub w pole”. Część palmy wkładano do gniazd ptactwa oraz ula, żeby ptaki i pszczoły były zdrowe i dobrze się rozmnażały. Bazie wierzbowe z poświęconej palmy wykorzystywano jako środek leczniczy, a połykanie bazi miało uchronić od bóle gardła. Sproszkowane bazie dodawano do leczniczych naparów, uzdrawiających zarówno ludzi, jak i zwierzęta. Bazie oberwane z poświęconej palmy mieszano z ziarnem siewnym, które podkładano pod pierwszą zaoraną skibę.

Obowiązywał bezwzględny zakaz wyrzucania palmy, była przechowywana do następnej Wielkanocy, starą palmę palono lub zakopywano w ziemi. Można ją było zanieść do kościoła, według tradycji popiół wykorzystywany w Środę Popielcową otrzymuje się ze spalenia palm wielkanocnych pobłogosławionych w Niedzielę Palmową poprzedniego roku.