Kraków. Góralka Leona Wyczółkowskiego powróciła na Wawel
-„Wiejska dziewczyna w żółtej chuście” Leona Wyczółkowskiego – pastel z 1900 r. to kolejna strata wojenna, dzieło utracone, zaginione ponad 70 lat temu, które wraca do polskiej kolekcji.
-Bardzo dziękuję wszystkim, którzy przyczynili się do odzyskania tego wspaniałego dzieła – powiedział wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński podczas uroczystości przekazania do zbiorów Zamku Królewskiego na Wawelu zaginionego w czasie II wojny światowej dzieła z 1900 roku, które powróciło do macierzystych zbiorów dzięki staraniom Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
-Pracownicy naszego ministerstwa zidentyfikowali obraz Wyczółkowskiego na aukcji jednego z domów aukcyjnych. Dzięki właściwej postawie dotychczasowego właściciela obrazu oraz domu aukcyjnego, a także dzięki współpracy ze specjalistami z Zamku Królewskiego na Wawelu i wieloma innymi ekspertami udało się dość szybko potwierdzić proweniencję obrazu, który dziś przekazujemy do zbiorów wawelskich – powiedział minister kultury i dziedzictwa narodowego.
Pastel „Góralka / Wiejska dziewczyna w żółtej chuście” powstał w 1900 roku, co potwierdza umieszczona w lewym górnym rogu sygnatura artysty oraz data. Wkrótce potem obraz został zakupiony przez Leona Pinińskiego (1857–1938), profesora prawa rzymskiego i rektora uniwersytetu we Lwowie, polityka, znawcę sztuki i kolekcjonera, namiestnika Galicji w latach 1898–1903. W lutym 1901 roku pastel Wyczółkowskiego był prezentowany na wystawie Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka” we Lwowie.
Leon Piniński, który jako członek Komitetów Wawelskich angażował się w restaurację Zamku na Wawelu i jego urządzenie, już w 1909 r. ogłosił zamiar podarowania części swych zbiorów Wawelowi, a w 1931 r. powołał Fundację Wawelską im. Leona hr. Pinińskiego, zatwierdzoną później przez wojewodę lwowskiego. Z archiwaliów wynika, że pastel Wyczółkowskiego był na Wawelu już w 1927 r., a być może nawet od roku 1920. Dzieło zaginęło w latach 1939–1945 i figurowało na wawelskiej liście strat wojennych.
W Zbiorach Prac na Papierze Zamku Królewskiego na Wawelu znajduje się obecnie 26 obiektów podarowanych przez Leona Pinińskiego. Są to dzieła m.in. Juliusza Kossaka, Artura Grottgera, Witolda Pruszkowskiego i Piotra Michałowskiego, a także rękopis iluminowany. Po odnalezieniu „Góralki / Wiejskiej dziewczyny w żółtej chuście” na liście strat wojennych z Fundacji Wawelskiej im. Leona hr. Pinińskiego pozostało 12 prac, w tym dzieła Juliusza Kossaka, Juliana Fałata, Zygmunta Rozwadowskiego, Piotra Michałowskiego, Stanisława Tondosa oraz ryciny.