Kielce. 76. rocznica rozbicia więzienia kieleckiego. Dziś uroczystości upamiętniające z udziałem ministra Jana Kasprzyka
Dowodzony przez „Szarego” oddział Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” zaatakował więzienie przy ul. Zamkowej 5 w Kielcach w nocy z 4 na 5 sierpnia 1945 roku. Uwolnił trzon uwięzionej przez UB i NKWD konspiracyjnej struktury okręgu, m.in. dowódcę 2. Dywizji Piechoty AK płk. Antoniego Żółkiewskiego „Lina”, który jednak tej samej nocy zmarł w wyniku wycieńczenia i ran odniesionych w czasie przesłuchań. Według danych Instytutu Pamięci Narodowej uwolniono wówczas ponad 350 osób.
Dziś o godzinie 20.30 rozpoczną się uroczystości upamiętniające 76. rocznicę rozbicia więzienia Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego przez oddziały podziemia niepodległościowego pod dowództwem Antoniego Hedy „Szarego”.
Organizowane rokrocznie od ponad 10 lat uroczystości połączone z rekonstrukcją historyczną odbędą się tradycyjnie na dziedzińcu dawnego więzienia przy ul. Zamkowej w Kielcach. Obchody rozpoczną się złożeniem zniczy przy „Ścianie Straceń” i salwą honorową. Po powitaniu przybyłych gości głos zabierze Szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych minister Jan Kasprzyk.
W programie przewidziano także widowisko historyczne upamiętniające spektakularną akcję polskiego podziemia antykomunistycznego oraz złożenie zniczy przy murach dziedzińca dawnego więzienia.
Szturm na kieleckie więzienie przeprowadzony w nocy 4 na 5 sierpnia 1945 roku poprzedzono upozorowanym atakiem na oddalony o 50 km Szydłowiec. Gdy stacjonujący w Kielcach żołnierze radzieccy, oddziały Milicji Obywatelskiej i Urzędu Bezpieczeństwa podążali w stronę sfingowanej strzelaniny, partyzanci wkroczyli do miasta i uwolnili towarzyszy broni.
Dowodzący akcją Antoni Heda „Szary” (1916-2008) był uczestnikiem wojny obronnej 1939 r., żołnierzem Armii Krajowej, więźniem politycznym okresu stalinowskiego. Po wojnie ukrywał się z rodziną pod różnymi nazwiskami. W 1948 r. został aresztowany i skazany na karę śmierci, zamienioną później na dożywocie. Wyszedł na wolność w 1956 roku. Odznaczony Orderem Virtuti Militari (dwukrotnie), Krzyżem Walecznych i Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Awans generalski otrzymał w 2006 roku. Zmarł w 2008 roku w Warszawie.