Warszawa. Polska. Siła obrazu
Matejko, Gierymski, Kossak, Wyspiański … . W Muzeum Narodowym w Warszawie można zobaczyć niezwykłą wystawę „POLSKA. SIŁA OBRAZU”. Eksponowane dzieła wyszły spod pędzli najważniejszych polskich mistrzów. Wystawa opowiada o roli malarstwa w kształtowaniu świadomości narodowej Polaków, o zadaniach artysty w XIX stuleciu, a także o znaczeniu ciągłości historycznej dla formowania się zbiorowej pamięci.
Dzieła prezentowane na ekspozycji przez dziesięciolecia kształtowały zbiorową wyobraźnię Polaków. Ekspozycję chronologicznie otwiera twórczość Piotra Michałowskiego, a zamykają obrazy z początku XX wieku. Kuratorzy starali się wskazać najważniejsze nurty, które wpływały na świadomość narodową pod zaborami. Przykłady są zilustrowane dziełami polskich mistrzów, których nazwiska są znane z podręczników szkolnych.
Twórcy mitologii narodowej chętnie odwoływali się do chwalebnej przeszłości – dlatego na wystawie można poznać wizję historii Polski Jana Matejki ściśle wiążącą się ze znaną malarzowi rzeczywistością. Aleksander Grodzicki i Aleksander Gierymski zilustrowali etniczną, kulturową i językową różnorodność kraju.
W sztukach plastycznych akcentowano ideę solidaryzmu narodowego i rozwinęło się zainteresowanie ludem jako źródłem odrodzenia kultury, co zaowocowało bogatą ikonografią życia wsi i jej obyczajów w pracach Jacka Malczewskiego, Władysława Ślewińskiego, Władysława Jarockiego, Kazimierza Pautscha, Kazimierza Sichulskiego oraz Teodora Axentowicza. Rodzimy krajobraz malowali Juliusz Kossak, Józef Brandt, Józef Chełmoński, Jan Stanisławski, Leon Wyczółkowski, Stanisław Wyspiański czy Julian Fałat.
Oprócz tego nie brakuje prac komentujących traumatyczne doświadczenia jak np. zsyłki na Syberię w pracach graficznych Artura Grottgera i pokazujących aurę bezpiecznej przestrzeni domu rodzinnego u Józefa Mehoffera i Konrada Krzyżanowskiego. Wystawę kończy Polski modernizm z przełomu XIX i XX stulecia, którego programy i idee zrywały z romantycznym posłannictwem zaangażowania sztuki w sprawy narodowe, choć wciąż przechowywały dawne symbole i alegorie, takie jak figury Polonii, husarzy, Stańczyka czy powstańców.
Rodzimi artyści konfrontowali się z osiągnięciami twórców europejskich i przyswajali rozwijające się tam. Na wystawie można podziwiać twórczość Stanisława Przybyszewskiego, Wojciecha Weissa, Władysława Ślewińskiego i Witolda Wojtkiewicza.
„Siła obrazu” to warszawska odsłona ekspozycji „Pologne 1840–1918. Peindre l’âme d’une nation” („Polska 1840–1918. Zobrazować ducha narodu”), prezentowanej do stycznia 2020 w filii Luwru w Lens.
Na wystawie warszawskiej oprócz dzieł z kolekcji MNW prezentowane są arcydzieła malarstwa polskiego ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Narodowego w Poznaniu, Muzeum Okręgowego w Toruniu, Zamku Królewskiego w Warszawie, Zamku Królewskiego na Wawelu, Fundacji Raczyńskich przy Muzeum Narodowym w Poznaniu oraz z prywatnej kolekcji państwa Sylwii i Tomasza Gardeckich.
Wystawa jest czynna do 20 grudnia 2020 roku.
