Odsiecz Lwowa

22 maja 1919 wobec odsieczy wojsk polskich zostaje przełamane oblężenie Lwowa, jednego z najbardziej dramatycznych epizodów okresu kształtowania się granic II Rzeczypospolitej. Upamiętnieniem poświęcenia młodzieży biorącej udział w obronie miasta jest Cmentarz Orląt Lwowskich.

Walki o Lwów trwały od 1 listopada 1918 roku. Dowództwo nad polskimi oddziałami złożonymi z członków POW, Polskich Kadr Wojskowych, byłych żołnierzy Polskiego Korpusu Posiłkowego objął kpt. Czesław Mączyński.

Wśród wyróżniających się w walkach oficerów byli późniejsi generałowie Wojska Polskiego Roman Abraham, Bernard Mond i Mieczysław Boruta-Spiechowicz.

W szeregach obrońców Lwowa znalazło się 6022 osób, w tym 427 kobiet. 1422 obrońców Lwowa nie miało ukończonych 17 lat. Nazwano ich „Orlętami Lwowskimi”. Najbardziej znany wśród nich jest Jurek Bitschan, syn Aleksandry Zagórskiej, która podczas obrony Lwowa była komendantką Ochotniczej Legii Kobiet. Czternastoletni Bitschan, uczeń gimnazjum, zgłosił się do jednego z walczących oddziałów i poległ na cmentarzu Łyczakowskim. 13-letni Antoś Petrykiewicz jest najmłodszy kawaler Orderu Virtuti Militari.

W listopadowych walkach w 1918 roku zginęło 439 obrońców Lwowa. Największą grupę poległych – 109 osób – stanowili uczniowie szkół średnich.

Główną siłą wojsk, które miały przechylić wreszcie szalę zwycięstwa na polską stronę, stała się Armia Polska we Francji generała Józefa Hallera, tzw. Błękitna Armia. W połowie kwietnia 1919 roku alianci pozwolili na jej powrót do kraju razem z jej nowoczesnym uzbrojeniem. Praktycznie prosto z pociągów żołnierze udawali się na front pod Lwów. W wyniku ofensywy wojsk polskich miasto, które dla Polaków jest zawsze Semper Fidelis, było wolne.

W listopadzie 1920 roku do Lwowa przyjechał Marszałek Józef Piłsudski. W uznaniu zasług odznaczył Lwów – jako jedyne polskie miasto – krzyżem Virtuti Militari. Na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie znajdują się groby Orląt Lwowskich.

Z obroną Lwowa jest związana historia powstania Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie. Został on odsłonięty 2 listopada 1925 roku, pod kolumnadą Pałacu Saskiego, obecnie plac Marszałka Józefa Piłsudskiego. W tym dniu złożono do niego szczątki bezimiennego żołnierza, sprowadzone podczas specjalnej ceremonii z Cmentarza Obrońców Lwowa. W największe polskie rocznice to właśnie na płycie grobu Obrońcy Lwowa są składane kwiaty i pali się wieczny płomień.