Polacy, którzy oswobodzili obóz koncentracyjny

Dziś mija 75 lat od wyzwolenia niemieckiego obozu koncentracyjnego w Holiszowie przez Brygadę Świętokrzyską Narodowych Sił Zbrojnych. Polacy uwolnili około 700 więźniarek. Do niewoli wzięto ok. 200 esesmanów i 15 strażniczek. W walce rannych zostało 2 polskich żołnierzy.
Holiszów, miejscowość w Czechach. Podczas II wojny światowej Niemcy założyli tam 6 obozów pracy dla jeńców wojennych. W 1944 roku postał tam obóz koncentracyjny dla kobiet, będący filią obozu koncentracyjnego Flossenbuerg. Więzione tam kobiety wykonywały niewolniczą pracę w holiszowskiej fabryce amunicji.
Dowódca niemieckiej załogi otrzymał rozkaz spalenia obozu wraz z więźniarkami w razie zbliżania się wojsk amerykańskich. Brygada Świętokrzyska, która od stycznia 1945 roku maszerowała na Zachód, aby połączyć się z wojskami alianckimi, uderzyła na obóz 5 maja 1945 roku. Polacy uwolnili ok. 700 więźniarek, w tym 167 Polek oraz ponad 200 Żydówek. Po 4 dniach do Holiszowa wkroczyła amerykańska 2. Dywizja Piechoty z 3. Armii gen. George’a Pattona. Wyswobodzone więźniarki uszyły dla żołnierzy Brygady na znak wdzięczności serce z obozowych pasiaków.
Po sprawdzeniu kontrwywiadowczym przez Amerykanów Brygada Świętokrzyska została uznana za jednostkę aliancką. To jedyna Polska jednostka, która uzyskała prawo do noszenia odznak jednostek amerykańskich.
–Łączy nas pamięć i wdzięczność dla żołnierzy, którzy w heroicznym akcie rycerskim przynieśli wolność tym kobietom. Łączy nas pamięć o żołnierzach tej formacji, która w okresie powojennym była przez komunistów opluwana, która również teraz jest często opluwana przez pseudohistoryków przypisującym Narodowym Siłom Zbrojnym jakieś niewyobrażalne czyny. Jesteśmy tutaj dzisiaj, żeby zaświadczyć, że Narodowe Siły Zbrojne, Brygada Świętokrzyska dobrze zasłużyła się nie tylko Polsce, ale także Europie. Holiszów jest tego najlepszym przykładem – mówił dwa lata temu podczas uroczystości upamiętniających wyzwolenie obozu w Holiszowie minister Jan Józef Kasprzyk.
W związku z pandemią koronawirusa w tym roku nie będzie uroczystych obchodów w Czechach. W Warszawie na płycie Grobu Nieznanego Żołnierza minister Kasprzyk oraz prezes IPN Jarosław Szarek złożyli wiązankę kwiatów. W Holiszowie odprawiono Mszę Świętą, a ambasador Polski w Czechach złożyła hołd żołnierzom Brygady Świętokrzyskiej przed tablicą upamiętniającą wyzwolenie obozu koncentracyjnego w Holiszowie.
Brygada Świętokrzyska była największą formacją zbrojną Narodowych Sił Zbrojnych, walczącą zarówno z Niemcami, jak i podziemiem komunistycznym, powstała 11 sierpnia 1944 r. na Kielecczyźnie pod dowództwem kpt. Antoniego Dąbrowskiego-Szackiego „Bohuna”.
Zdjęcia: TT